Dyrektywa NIS (Dyrektywa o bezpieczeństwie sieci i informacji) to pierwsze unijne przepisy mające na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa sieci i informacji na terytorium Unii Europejskiej. Przyjęta w 2016 roku, miała na celu odpowiedzieć na rosnące wyzwania w zakresie cyberbezpieczeństwa i zapewnić skoordynowane działania na poziomie państw członkowskich.

Cel i zakres dyrektywy NIS

Dyrektywa NIS została stworzona z myślą o tworzeniu bardziej spójnego i zharmonizowanego podejścia do cyberbezpieczeństwa w całej Unii Europejskiej.

Cel: Głównym celem dyrektywy jest zabezpieczenie europejskiej infrastruktury krytycznej przed cyberzagrożeniami. W erze cyfrowej, w której zależność od sieci i technologii informacyjnych jest coraz większa, podkreślenie znaczenia cyberbezpieczeństwa stało się priorytetem dla UE. Dyrektywa NIS ma na celu zapewnienie, że państwa członkowskie mają odpowiednie narzędzia, procedury i mechanizmy współpracy, aby skutecznie przeciwdziałać i reagować na incydenty związane z bezpieczeństwem cyfrowym.

Zakres: Dyrektywa NIS koncentruje się na dwóch głównych obszarach działania:

1. Ramy krajowe: Każde państwo członkowskie zobowiązane jest do przyjęcia strategii dotyczącej bezpieczeństwa sieci i informacji oraz ustanowienia krajowych organów odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo. Wymaga to tworzenia dedykowanych instytucji, jak również systematycznego przeglądu i aktualizacji strategii w odpowiedzi na rosnące i zmieniające się wyzwania w zakresie bezpieczeństwa.
2. Współpraca międzypaństwowa: Jednym z kluczowych elementów dyrektywy jest promowanie współpracy między państwami członkowskimi. Wprowadza to ramy dla szybkiej i efektywnej wymiany informacji o zagrożeniach i incydentach, umożliwiając koordynowaną odpowiedź w przypadku ataków o zasięgu ponadnarodowym.

Ponadto, dyrektywa określa minimalne wymagania dla dostawców usług kluczowych dla społeczeństwa oraz dostawców usług cyfrowych w zakresie zarządzania ryzykiem i zgłaszania incydentów bezpieczeństwa.

Dzięki tej dyrektywie, UE dąży do stworzenia bardziej zintegrowanego i reagującego systemu cyberbezpieczeństwa, który chroni nie tylko kluczowe usługi, ale również obywateli korzystających z tych usług.

Kto podlega dyrektywie NIS?

Dyrektywa NIS, jako pierwszy unijny akt prawny skoncentrowany na bezpieczeństwie sieci i informacji, ma zastosowanie do szerokiego zakresu podmiotów uznawanych za kluczowe w kontekście funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa Unii Europejskiej. Oto szczegółowa charakteryzacja grup, które podlegają dyrektywie:

1. Dostawcy usług kluczowych dla społeczeństwa (essential services providers): Te organizacje dostarczają usługi, które, gdyby zostały zakłócone, mogłyby mieć poważne negatywne skutki dla gospodarki, społeczeństwa lub bezpieczeństwa obywateli UE. Do tych podmiotów zaliczają się:
   1. Sektor energetyczny: obejmuje dostawców energii elektrycznej, oleju i gazu.
   2. Sektor transportowy: dotyczy zarówno transportu lotniczego, morskiego, jak i kolejowego.
   3. Sektor bankowy: banki i infrastruktura rynku finansowego.
   4. Sektor zdrowia: szpitale i dostawcy opieki zdrowotnej.
   5. Sektor wodociągowy: dostawcy wody pitnej i ścieków.
   6. Infrastruktura cyfrowa: dostawcy internetu i usług DNS.
2. Dostawcy usług cyfrowych: Te podmioty działają głównie w cyberprzestrzeni i pełnią kluczową rolę w codziennym życiu cyfrowym obywateli oraz funkcjonowaniu wewnętrznego rynku UE. Zaliczają się do nich:
   1. Wyszukiwarki internetowe: firmy oferujące usługi wyszukiwania treści online.
   2. Usługi chmur obliczeniowych: dostawcy, którzy oferują zasoby obliczeniowe jako usługę przez internet.
   3. Platformy internetowe: takie jak portale e-commerce, media społecznościowe czy platformy udostępniania wideo.

Zakres dyrektywy NIS jest szeroki, ponieważ UE rozumie wagę ochrony kluczowych podmiotów i usług w dzisiejszym cyfrowym świecie. Każdy z tych podmiotów musi spełniać określone wymagania w zakresie bezpieczeństwa i być gotowy do reagowania na potencjalne incydenty cyberbezpieczeństwa.

Dyrektywa NIS 2 – ewolucja przepisów

W odpowiedzi na rosnące i zmieniające się wyzwania w zakresie cyberbezpieczeństwa, UE przyjęła dyrektywę NIS 2, która jest rewizją i rozszerzeniem pierwotnej dyrektywy NIS.

Czym jest dyrektywa NIS 2?

Dyrektywa NIS 2 wprowadza szereg kluczowych zmian w zakresie bezpieczeństwa sieci i informacji. Zawiera bardziej precyzyjne definicje, rozszerza zakres podmiotów objętych przepisami i zaostrza wymagania dotyczące bezpieczeństwa.

Kto podlega dyrektywie NIS 2?

Oprócz podmiotów już objętych dyrektywą NIS, NIS 2 rozszerza zakres na nowe sektory i podmioty, takie jak sektor pocztowy, producenci urządzeń IoT czy dostawcy usług społecznościowych.

Obowiązki i sankcje w dyrektywie NIS 2

Dyrektywa NIS 2 nakłada na podmioty objęte przepisami szereg nowych obowiązków, takich jak rygorystyczne wymagania w zakresie zarządzania ryzykiem czy obowiązek zgłaszania poważnych incydentów w ciągu 24 godzin. Za nieprzestrzeganie nowych przepisów przewidziane są surowe sankcje, które mogą sięgać do milionów euro, w zależności od skali naruszenia.

Dyrektywa NIS oraz jej następca, dyrektywa NIS 2, stanowią kluczowy element ram prawnych UE w zakresie cyberbezpieczeństwa, mając na celu ochronę obywateli i infrastruktury krytycznej przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni.